Ամեն ինչ անում են "Ստալինի" վերադարձի համար

Ի հայտ են եկել մարդկանց մի ամբողջ սերունդ, նրանց ներշնչել են որպես կրոնական դոգմա, թե Ստալինը վատն է:

Ռոբերտ Տեր-Հարությունյան, քաղաքագետ

Երկար ժամանակ Հայաստանի բնակչությունը ենթարկվում է զանգվածային քարոզչության որոշակի ուժերի կողմից, որոնք ատելություն են ձևավորում Խորհրդային Միության հաջողությունների և ձեռքբերումների նկատմամբ, որոնք ստվեր են գցում Ի.Ստալինի հեղինակության և փառքի վրա։

Դրված նպատակներին հասնելու համար այդ ուժերն օգտագործում են տարբեր քաղաքական մանիպուլյացիաներ և պատմական կեղծիքներ, ստեղծում և տարածում են տարբեր առասպելներ ու հեքիաթներ: Մի խոսքով անում են ամեն ինչ, որպեսզի նսեմացնեն սոցիալիզմի գաղափարները և նվաստացնեն Խորհրդային Միության պատմությունը:

Զանգվածային գիտակցության մանիպուլյացիայի ամենատարածված ձեւերից մեկը ապատեղեկատվությունն է: Օբյեկտիվության տակ քողարկված ապատեղեկատվությունը կառուցվում է երևույթի աղավաղման վրա՝ երևույթի տարբեր հատկանիշների անհամաչափ պատկերի միջոցով։ Օրինակ՝ եթե վերցնենք մարդու լուսանկարչական դիմանկարը, կտրենք այն մի քանի մասի, ավելացնենք մեկը, նվազեցնենք մյուսները, հետո նորից հավաքենք լուսանկարը, ապա դիմանկարը չի ստացվի, մարդը չի ճանաչվի, չնայած բոլոր տարրերը նրա դեմքի մասերի պատկերն են։ Ճիշտ նույն մոտեցումը Խորհրդային Միության պատմությանը ցույց են տալիս տարբեր հակակոմունիստական ուժերը։ Սա հատկապես վերաբերում է ստալինյան ժամանակաշրջանի պատմությանը: Երբ առանձնանում է ընդհանուր պատմության, առանձին դրվագ, օրինակ քաղաքական ռեպրեսիաները, լիովին անտեսելով այլ կարեւոր պատմական փուլերը, ինչպիսիք են ինդուստրացում, Հայրենական մեծ պատերազմի հաղթանակը, քաղաքների և գյուղերի վերականգնումը, արդյունաբերության եւ գյուղատնտեսության զարգացումը, գիտության և մշակույթի զարգացումը եւ շատ այլ բաներ: Ուշադրություն դարձնելով միայն քաղաքական ռեպրեսիաների հարցում, շատ մասնագետներ սկսում են չափազանցել մասշտաբները, կամ նույնիսկ քարոզել բաներ, որոնք հակասում են առողջ բանականությանը։ Ի դեպ, պետք է նշել, որ հայ մասնագետների մեծ մասի հակակոմունիստական աշխատանքները ֆինանսավորվում են Արևմուտքից, հատկապես դրանում հաջողության է հասել Սորոսի հայտնի հիմնադրամը:

Ն. Խրուշչովից սկսած և մինչ օրս շարունակելով՝ շարունակական քարոզչություն է գնում՝ սեփական պատմության սևացմամբ: Տարբեր ԶԼՄ-ների միջոցով, նկարահանելով կինոֆիլմեր, թատերական ներկայացումներ, հազարավոր գրքեր ու ամսագրեր հրատարակելով հայ ժողովրդին պարտադրվում է կարծիք, որ Ստալինի կառավարման շրջանը բացարձակ չարիք էր։ Անընդհատ պտտվում են այն գաղափարները, որ 1937 թվականի քաղաքական բռնաճնշումները սարսափելի ու անօրինական բնույթ էին կրում, որ դա իշխանությունների կամայականությունն էր, որ այդ ճնշումներին ենթարկվեց մարդկանց հսկայական զանգված ու այլ զառանցական գաղափարներ։ Ազատական կուսակցությունների որոշ ներկայացուցիչներ սկսում են խորհրդային իշխանություններին բացահայտ մեղադրել սեփական ժողովրդի ոչնչացմանն ուղղված քաղաքականության մեջ, որոնք ոչ մի պատմական հիմք չունեն:

Եվ այսպես, ինչ կարելի է ասել քաղաքական ռեպրեսիաների մասին: Ի սկզբանե, ռեպրեսիա բառը, կապված է բժշկության հետ, ինչպես արգելափակման ինչ-որ բան, այլ կերպ ասած՝ դա ճնշում է: Եթե քաղաքացիների ինչ-որ կատեգորիա, պետության տեսանկյունից, ինչ-որ բան սխալ է անում, ապա քաղաքացիների այդ կատեգորիան ենթարկվում է բռնաճնշումների։ Շատ հաճախ ռեպրեսիաները ունեն այնպիսի տեսակներ, ինչպիսիք են մի շարք մասնագիտությունների աշխատանքի արգելքները, որոշակի գործունեության արգելքները, ընտրովի պաշտոններ զբաղեցնելու արգելքները, անվտանգության օրգաններում աշխատելը եւ այլն: Օրինակ, կան երկրներ, որտեղ բանտերում իրենց պատիժը կրած մարդիկ ենթարկվում են ռեպրեսիաների, նրանց աշխատանքի չեն ընդունում անվտանգության մարմիններում եւ նրանց բանակ չեն զորակոչում:

Քաղաքական ռեպրեսիաներ եղել են, կան եւ կլինեն: Ստալինի օրոք ռեպրեսիաներ են եղել, այլ բան է, որ երբ խոսում են 9 մլն սպանվածների ու 19 մլն բանտարկյալների մասին, այ դա չի եղել։ Թվերի հետ կապված մանիպուլյացիաները կապված են այն բանի հետ, որ տարբեր թվեր են տրվում, տարիների ընթացքում ռեպրեսիաների զոհերի թիվը ավելանում է: Հատկապես այս գործում հաջողության են հասնում պատմաբանները, որոնք առաջ են մղում Արևմտյան շահերը։ Տարբեր պատմաբաններ տարբեր կերպ են համարում ռեպրեսիաների զոհերի թիվը։ Նրանք, ովքեր կատարում են Սորոսի հիմնադրամի պատվերները, ֆինանսապես հետաքրքրված են ստալինյան ռեպրեսիաների զոհերի թվի ավելացմամբ։ Օրինակ, որոշ պատմաբաններ ներառում են ռեպրեսիաների զոհերի թվում, նրանց որոնք հեռացվել են Կոմունիստական կուսակցությունից, գերի ընկնելու համար:

Այսպիսով, ըստ փաստաթղթերի, պատմաբան Վ. Զեմսկովի, ամբողջ ժամանակ 1921-ից մինչեւ 1953 թ. բանտարկվել է բանտերում, գնդակահարվել, արտաքսվել եւ այլն 4 միլիոն մարդ (ԽՍՀՄ բնակչության թվաքանակը 1939 թ. կազմել է 170 մլն մարդ): Այսպիսով, 28 տարվա ընթացքում 4 մլն մարդ, հիմնականում հակախորհրդային գործունեության եւ ավազակության համար։ Դատապարտվել է առավելագույն պատժի 800 հազար մարդու, նրանցից գնդակահարվել է 680 հազար մարդ։ Պետք է նշել, որ պատմաբան Վ. Զեմսկովը, ըստ հայացքների, մոլի հակաստալինիստ էր: Հենց հակաստալինյան հայացքների համար, նրան առաջինը հասանելիություն տվեցին պետական վիճակագրության արխիվներին։ Սպասում եին, որ նա զոհերի մեծ թվեր կգտնի, սակայն նա ազնիվ գիտնական էր, դրա համար էլ առանց կեղծիքի թվեր էր հրապարակել: Ըստ որի, նա բոլոր հակաստալինիստներին պարզապես "կոտրեց" հսկայական թվերի սպասումով:

Ռեպրեսիաների են ենթարկվել շատ ժողովուրդներ, դա չի նշանակում, որ վերցրել ու գնդակահարել են ժողովրդին։ Դա նշանակում է, որ նրանց արգելել են կոմպակտ բնակվել իրենց նախկին բնակության վայրում, նրանց ցրել են ողջ երկրով մեկ եւ արգելել են միասին հավաքվել այնտեղ, որտեղ նրանք նախկինում ապրել են: Դա ռեպրեսիա էր։ Նրանցից շատերին դա դուր չէր գալիս, բայց դա ցեղասպանություն չէր, ինչպես հիմա շատերը փորձում են մեկնաբանել այդ իրադարձությունները։ Ընդհակառակը, շատ դեպքերում, դա արվում է կանխել սպանությունները, վառ օրինակ է գերմանացիների արտաքսումը Պովոլժյաից: Ռեպրեսիաների են ենթարկվում նախկին ցարական պաշտոնյաներ, սպաներ, եկեղեցական սպասավորներ, նախկին ցարական ժանդարմեր, դաշնակներ, կադետներ, լիբերալներ, տրոցկիստներ, մենշևիկներ, մուսավաթիստներ, դիվերսանտներ, լրտեսներ, շովինիստներ, միապետներ, ազգայնականներ եւ շատ ուրիշներ, որոնք զբաղվում էին մասսայական հակախորհրդային գործունեությամբ:

Ցանկացած պետություն ճնշման գործիք է, որովհետև պետությունը մարդկանց ստիպում է ապրել իրենց ինչ-որ կանոններով, ովքեր դեմ են, նրան պատժում են: Իշխանությունը վերցնելով 1917թ. հոկտեմբերին՝ բոլշևիկները բացահայտ ասում էին, որ այդ իշխանությունը մեկ դասի իշխանություն է, պրոլետարիատի իշխանություն, որը բուրժուազիան ճնշելու է աշխատավորների շահերից ելնելով։ Այդ պատճառով, անհասկանալի է, թե ինչու են հակակոմունիստական ուժերը նեղանում սովետական իշխանությունից։ Հակակոմունիստների տրամաբանության համաձայն՝ խորհրդային իշխանությունը պետք է հակակոմունիստներին գովեր ու պարգևատրեր, այլ ոչ թե ճնշեր։ Ռեպրեսիաները կոչվում են, երբ բնակչության մի մասը, առանց դատական որոշումների ենթարկվում է ինչ-որ ազդեցության, օրինակ, Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետությունում կոմկուսի անդամների համար գործում էր ուսուցիչների եւ դասախոսների աշխատանքի արգելքը: ԱՄՆ-ում մաքքարթիզմի դարաշրջանը, նեգրերի սեգրեգացիան, ճապոնական ծագում ունեցող ամերիկյան քաղաքացիներին համակենտրոնացման ճամբարում տեղավորելը եւ շատ այլ բաներ, երբ շատ ամերիկացիներ ենթարկվել են քաղաքական ռեպրեսիաների: Այսօր Եվրոպական Միության երկրներից մեկում՝ Լատվիայում, քաղաքական ռեպրեսիաներ են գործում: Կա մի մեծ քաղաքացիների զանգված, ովքեր ունեն անձնագրեր "ոչ քաղաքացիների", միայն այն պատճառով, որ այդ մարդիկ չեն անցել հպատակագրման քննություն, չնայած նրան, որ ծնվել եւ մեծացել է Լատվիայում:

Չնայած այս ամենին՝ հայ լիբերալ պատմաբանները, քաղաքական գործիչներն ու հակակոմունիստները երբեք, և ոչ մի պարագայում չեն խոսում արևմտյան երկրներում քաղաքական ճնշումների մասին։

Սորոսի հիմնադրամը Հայաստանում չի ֆինանսավորում մակկարտիզմի շարժման ժամանակ ԱՄՆ-ում բռնաճնշումների ուսումնասիրման աշխատանքները։ Այս ամենն ապացուցում է, որ հակաստալինյան արշավը պատվիրված բնույթ է կրում, Արևմուտքին մինչ օրս հանգիստ չի թողնում Ստալինի փառքը։

Մի շարք պատմաբաններ 1937 թ.ռեպրեսիաների ցատկը բացատրում են նրանով, որ արագացված կարգով դիտարկվել են կուտակված մեծ թվով գործեր։ Այլ պատմաբաններ դրանում բնական գործընթաց են տեսնում, այնպես որ 20 տարվա ընթացքում խորհրդային հասարակությունում ներքին հավակնություններ են կուտակվել հարևանների, գործընկերների նկատմամբ և այլն, ինչը հանգեցրել է 1937-ին։ Ինչ-որ մեկը հարեւաններից ցանկանում է ձեռք բերել մի տուն, բնակարան, գրել է կեղծ մատնություններ, ինչ-որ մեկը հույս ունենալով բարձրանալ կարիերայի սանդուղքով գրել է կեղծ մատնություններ իր վերադասից եւ այլն: Անշուշտ, շատ մարդիկ տուժել են ոչ մի բանից՝ հարեւանների կեղծ մատնություններից, քննության սխալներից, դատական սխալներից եւ այլն: Հենց այդ պատճառով ռեպրեսիաները չեն շարունակվել և դադարեցվեցին մեկ տարի անց։ Այն չարաշահումները, որոնք ծաղկում էին Ն.Եժովի օրոք, հանգեցրել են այն բանին, որ շատերը հանցագործության համար պատժվել են, ինչպես, օրինակ նույն Ն.Եժովը գնդակահարվել է:

Շատ հակակոմունիստների եւ լիբերալների պնդումն այն մասին, որ քաղաքական ռեպրեսիաների բոլորը անմեղ զոհեր են եղել, ոչ այնքան ճիշտ է: Օրինակ, 2015-ի ապրիլին Ռուսաստանի Գերագույն դատարանը Հենրիխ Յագոդային վերականգնման ոչ ենթակա էր ճանաչել: Ճիշտ այնպես, ինչպես սեփական ժողովրդին ոչնչացնելու նպատակասլաց քաղաքականություն չկար։ Երբ խոսվում է 1937-ի ռեպրեսիաների մասին, անհրաժեշտ է ազատվել մեր մտածողությանը բնորոշ թուլությունից, որը ձգտում է արդիականացման, այսինքն՝ ակամա մեր ժամանակակից պատկերացումներն ու հասկացությունները, որոնց հետ մենք ապրում ենք այսօր, փոխանցել ստալինյան ժամանակ: Օրինակ, նրանք, ովքեր դատում են 1937 թվականի իրադարձությունների մասին, այսօրվա դիրքերից, թող չմոռանան, որ ԱՄՆ-ում մինչև 1960 թվականը եղել են առանձին նստարաններ սպիտակների և նեգրերի համար, առանձին զուգարաններ, առանձին ավտոբուսներ և այլն:

Պետական մակարդակով հակաստալինիզմի բազմամյա քարոզչությունը հանգեցրել է այն բանին, որ ի հայտ են եկել մարդկանց մի ամբողջ սերունդ, նրանց ներշնչել են որպես կրոնական դոգմա, թե Ստալինը վատն է, որովհետև ռեպրեսիաներ են եղել, և ուստի այն ամենը, ինչ կապված է Ստալինի անվան հետ, դա պետք է վատ լինի: Վառ օրինակ է ՀՀ նախկին նախագահ Ռ. Քոչարյանը։ Իր ինքնակենսագրական գրքում նա գրում է ազնվորեն մանրամասնորեն, թե ով և ինչպես էր նրան ներշնչում Ստալինի նկատմամբ ատելություն։ Նրա բարեկամը, ով ատում էր խորհրդային կարգերը, ասաց, որ Ստալինը վատն էր, ուրեմն Քոչարյանի համար այդպես էլ կա։ Միանշանակ՝ Քոչարյանը ենթարկվել է մանիպուլյացիայի։ Հետաքրքիր է, եթե նույն հայրենակիցն ասեր, թե Երկիր մոլորակն իրենից քառակուսի է ներկայացնում, ապա Քոչարյանը նույն կերպ կհավատար նրան։ Բացի այդ, Քոչարյանը Ստալինի կառավարման շրջանը բնութագրելու համար օգտագործում է երկու բառ՝ "սարսափելի ռեժիմ"։ Սա հիմք է տալիս պնդելու, որ Քոչարյանը լիբերալ է և արևմտամետ։ Քոչարյանին եւ շատ միլիոնավոր մարդկանց, տարիներ շարունակ պատմում էին ու շարունակում են պատմել հիմա, բոլոր տեսակի հորինված զզվելի բաներ, ինչպես, օրինակ, Ալեքսանդր Սոլժենիցինի գրքերը: Եւ միաժամանակ չէին պատմում այն վայրագությունների մասին, որոնք կատարվում էին Արևմուտքում: Այսպիսով, մի կողմից ընթանում էր սեփական պատմության սևացման գործընթացը, իսկ մյուս կողմից էլ մեծարման և Արևմուտքի առաջ խոնարհվելու գործընթաց էր գնում։ "Սարսափելի ռեժիմը" կարող է ասել միայն նա, ով տեղյակ չէ, թե ինչ հանցագործություններ է կատարել, օրինակ Կրոմվելը, որին հուշարձան է կանգնած Անգլիայում: Այս ամենից հետո, երբ Արցախում իրավիճակը սրվել է, և անհրաժեշտություն է առաջացել ստեղծել պաշտպանության ղեկավար մարմին, Ռ.Քոչարյանն ու նրա ընկերները կառուցում են ՊՊԿ-ն (պաշտպանության պետական կոմիտե)՝ նմանությամբ , որը եղել է Ստալինյան Պաշտպանության Պետական Կոմիտեն: Հարց է առաջանում, եթե լիբերալ Ռ. Քոչարյանի համար Ստալինի կառավարման շրջանը "սարսափելի ռեժիմ" է, ապա ինչպես է նա համարձակվել օրինակ վերցնել Պաշտպանության Պետական Կոմիտեն:

Պետք է շնորհակալ լինել Ռ. Քոչարյանին, նրա ինքնակենսագրական գրքի համար, որտեղ շատ բաներ հասկանալի են դառնում: Հենց այդ պատճառով լռում է Լ. Տեր-Պետրոսյանը, ինքնակենսագրական գրքեր չի հրատարակում, որպեսզի ժողովուրդը չիմանա, թե ինչպես են Հայաստանը դարձնում Արևմուտքի կիսագաղութ։ Հենց Լ. Տեր-Պետրոսյանի օրոք հասարակության քրեական տարրերից շատերը դարձան պատգամավորներ և պաշտոնյաներ: Ինչու, որովհետև վերացվեցին ռեպրեսիաները, խորհրդային ժամանակներում քրեական տարրերին արգելվում էր պատգամավոր ընտրվել, Լ. Տեր-Պետրոսյանը հանեց այդ սահմանափակումները: Զարմանալի չէ, որ հետո մարդիկ վրդովվում էին, որ իշխանության են եկել բացահայտ գողեր, որոնք կողոպտել են ամբողջ երկիրը:

Ինչպես ասում են, ամեն ինչ ստուգվում է ժամանակի ընթացքում: Տարիներ անց, կարելի է վստահաբար ասել, որ շատ տականքներ անպատիժ են մնացել իրենց հանցագործության համար։ Ֆաշիստական լծից Եվրոպայի ազատագրումից հետո շատ ֆաշիստներ՝ հունգարացիներ, չեխեր, ռումինացիներ, լեհեր, էստոնացիներ, լատիշներ և այլն, որոնք կռվել են Հիտլերի շարքերում, անպատիժ են մնացել։ Այսօր այդ տականքների թոռները ոչնչացնում են խորհրդային զինվորներին նվիրված հուշարձանները Չեխիայում, Էստոնիայում, Լեհաստանում և այլն։ Այս բարբարոսական ոչնչացումը պատմական հուշարձանների տեղի է ունենում Եվրոպայի կենտրոնում մեր աչքի առաջ:

Մեր աչքի առաջ Հայաստանում մի շարք քաղաքական գործիչներ, ինչպես, օրինակ, Ս. Նիկոյանը Հայաստանի Հանրապետական կուսակցությունից, հայտարարում է, որ ինքը ատում է բոլշևիկներին և հեղափոխությանը, քանի որ իր պապին խորհրդային իշխանությունը ճնշել է: Պետք է ասել , որ նման "նիկոյանները" շատ են Հայաստանում։ Ամբողջ կյանքում այդ մարդիկ ստել են շրջապատին, որ նրանք հավատարիմ են խորհրդային իշխանություններին, որպեսզի ստանան Խորհրդային Միության բոլոր բարիքները։ Այս պարոն Նիկոյանը օգտվել է անվճար բուժօգնությունից, անվճար առողջարաններից, անվճար կրթությունից, ստացել անվճար բնակարան, դարձել պրոֆեսիոնալ, ստացել աշխատանք, երիտասարդ տարիներին ամուսնացել է ընտանիք կազմել, մեծացրել երեխաներին, ամեն տարի գնացել է հանգստանալու, ապրել խաղաղ ու անվտանգ երկրում, որտեղ պետությունն իրեն ու իր ընտանիքին խաղաղություն է ապահովել և այլն, և այսօր առանց ամաչելու հայտարարում է, որ ինքը ատում է բոլշևիկներին: Եթե այդպես է, ապա բարի եղիր այն ամենը, ինչից դու օգտվեցիր խորհրդային իշխանությունից, վերադարձրու տեղը: Ամեն անգամ պետք է հիշեցնել այդ տերերին, որոնք քանդել են սոցիալիզմը և կապիտալիզմ են կառուցել, քանի հազար երիտասարդ է ամուսնալուծվում, քանի որ աշխատանք չունեն, քանի հազար երիտասարդ չի կարող ընտանիք ստեղծել և երեխաներ ունենալ, քանի որ բնակարան չունեն և այլն։ Փոխարենը Նիկոյանն ունի ամեն ինչ, ահա այսպիսի անշնորհակալ տականքներն այսօր օկուպացրել են Հայաստանի քաղաքական դաշտը։ Հայաստանի նախկին վարչապետ Ա. Մարգարյանը հայտնի է նրանով, որ ածելիով փչացրել է կինաթատրոնի բազկաթոռը՝ ի նշան Խորհրդային իշխանության դեմ բողոքի։ Խորհրդային պետությունը գումարներ է ծախսում, որպեսզի ստեղծի հարմարավետ պայմաններ բնակչության համար, ստեղծի կինոթատրոններ հարմարավետ բազկաթոռներով, եւ այստեղ գալիս է մի տականք, որը սկսում է փչացնել այդ բազկաթոռները :

Այսպես, որոշ քաղաքական տականքներ փոխում են այլ քաղաքական տականքների, Հայոց Համազգային Շարժումը փոխարինել է Հայաստանի Հանրապետական կուսակցությանը, Հայաստանի Հանրապետական կուսակցությանը փոխել է խամաճիկ Փաշինյանի "Քաղաքացիական պայմանագիրը"։ Որտեղ արդեն երիտասարդ հակակոմունիստ Ա. Սիմոնյանը խորհրդարանի ամբիոնից բողոքում է, որ կոմունիստները հատուկ այնպիսի մեծ մուտքի դռներ են կառուցել խորհրդարան, որպեսզի նվաստացնեն քաղաքացու արժանապատվությունը: Առանց մեկնաբանությունների... Ահա սա է իրականությունը: Իրականություն, որն անում է ամեն ինչ, որպեսզի "Ստալինը" վերադառնա:

Քաղաքական գործչին պետք է դատեն նրա գործերով: Ստալինը պետական գործիչ էր, հզոր մտավոր ուժերով, երկաթե կամքով, հրաշալի կազմակերպիչ և ազգի հոյակապ առաջնորդ։ Ստալինը պատվով ու արժանապատվությամբ կատարեց այն պատմական խնդիրները, որոնք դրված էին նրա առջև։ Խորհրդային Միությունը հետամնաց երկրից վերածելով գերտերության։